Afgelopen week is het bericht rondgegaan dat de IMF zou pleiten voor een eenmalige heffing op spaargeld. Er wordt benadrukt dat het uitsluitend om theoretische voorstellen gaat, maar kan zoiets vanuit overheidswege gedaan worden?
Door de geschiedenis heen hebben overheden vaker financieel moeilijke tijden gekend. Er zijn een aantal manieren om dat op te lossen: (a) overheidsuitgaven verminderen, (b) belastinginkomsten verhogen, (c) geld bijdrukken, (d) zaken van waarde van de bevolking confiskeren en (e) middels oorlog zaken van waarde uit ’t buitenland proberen te verkrijgen.
Optie (a) wordt veel geprobeerd, maar lijkt niet voldoende te werken. Bovendien is dit niet populair, want besparingen worden altijd gevoeld door delen van de bevolking. De groeiende groep mensen die van een uitkering afhankelijk zijn zullen bijv. nooit stemmen op een partij die die toelage wil minderen, waardoor dergelijke ideeën politiek zelfmoord zijn. Optie (b) is ook niet populair, zeker niet in een tijd dat niet alleen de overheid, maar ook de bevolking het zwaar heeft.
De mogelijkheid om geld bij te drukken is er een die overheden met enige regelmaat proberen. Vóór de invoering van de Euro was dat in Europa bijv. gebruikelijk in Italië, waardoor de Italiaanse lire enorme inflatie onderging, waardoor bankbiljetten van 50.000 lire heel gebruikelijk waren in het dagelijks leven. Deze geldontwaarding onttrekt vooral vermogen bij spaarders in die valuta.
Optie (e) is helemaal geen geliefde optie, omdat oorlogen de neiging hebben om meer schade toe te brengen dan wat een land lief is. Blijft in de tussentijd optie (d) over… en dat is precies waar het IMF over praat. De geschiedenis laat zien dat overheden in het verleden vaker voor deze optie hebben gekozen.
Gedurende de 1530-er jaren had koning Henry VIII een tekort aan financiële middelen en besloot de eigendommen en inkomens van kloosters te confiskeren.
Kort na de Franse Revolutie in 1789 confiskeerde de nieuwe regering land en andere eigendommen van de Katholieke Kerk.
In 1933 verbood president Franklin Roosevelt het private bezit van goud in de Verenigde Staten; alle burgers werden verplicht hun goud in te leveren bij de overheid tegen de toen geldende koers van $20.67 per troy ounce. Na het afronden van deze fase werd de dollar direct gedevalueerd naar $35 per troy ounce en inmiddels is goud al enkele jaren meer waard dan $1000 per troy ounce.
In 1942 werden in de VS alle Japanners verhuisd naar concentratiekampen en werden hun eigendommen verkocht. Na vrijlating in 1945 kreeg ieder slechts een treinkaartje van $25 om thuis te komen.
In maart van dit jaar deden de EU en het IMF een voorstel voor een eenmalige spaargeldheffing van 6,7% en 9,9% in Cyprus. De Cyprioten gingen niet akkoord en gingen voor een alternatief voorstel, wat geleid heeft tot het confiskeren van 47,5% van de spaartegoeden in het land.
In september dit jaar zijn in Polen obligaties gehouden door pensioenfondsen geconfiskeerd en overgedragen naar een staatspensioen waardoor de staat meer ruimte heeft om geld te lenen, maar toekomstige pensioengerechtigden afhankelijk worden van de staat voor pensioenuitkeringen.
Deze post begon ik met de vraag of het idee van een spaargeldheffing dat als theoretisch wordt bestempeld waarheid zou kunnen worden. Ik geloof van wel. Loop geen onnodig risico, vertrouw niet alleen op de Financiële Bijsluiter, maar ook op je eigen verstand.
Mark van Cuijk 